Կարդալ բայը չի սիրում հրամայական. Դանիել Պենակ

«Այո,  ես  այնքան  խիտ  օրակարգ  ունեմ,  որտեղի՞ց  կարդալու  ժամանակ  գտնեմ:  Ումի՞ց  խլեմ՝  ընկերների՞ց,  հեռուստացույցի՞ց,  ճամփորդությունների՞ց,  ընտանեկան  հավաքների՞ց,  դասերի՞ց»:
Որտեղի՞ց  կարդալու  ժամանակ  գտնել:
Լուրջ  պրոբլեմ  է,  որը,  սակայն,  պրոբլեմ  չէ  բնավ:
Որքան  հաճախ  է  առաջանում  «երբ  կարդալ»  հարցադրումը,  նշանակում  է՝  այդքան  չկա  նաև  կարդալու  ցանկություն:  Եթե  մտածենք,  կտենենք,  որ  կարդալու  ժամանակ  ոչ  ոք  երբեք  չունի.  չունեն  փոքրերը,  պատանիները,  մեծերը:  Կյանքը  կարդալու  համար  անվերջանալի  խոչընդոտ  է:
—  Կարդալ…Ուրախությամբ  կկարդայի,  բայց  աշխատանքս,  երեխաները,  կենցաղային  հոգսերը.  Ժամանակ  չկա:
—  Ինչպես  եմ  ձեզ  նախանձում,  որ  կարդալու  ժամանակ  ունեք:
Իսկ  ինչո՞ւ  այն  մյուսը,  որն  աշխատում  է,  վազում  խանութներով,  երեխաներ  մեծացնում,  մեքենա  վարում,  երեք  տղամարդու  հետ  սիրախաղ  անում,  ատամնաբույժի  մոտ  գնում,  մեկ  շաբաթից  պատրաստվում  տեղափոխվել.  ինչո՞ւ  նա  ունի  կարդալու  ժամանակ,  իսկ  միայնակ  բարոյախոսը  չունի:
Կարդալու  ժամանակը  միշտ  գողացված  ժամանակն  է:  Ումի՞ց  գողացված:  Ասեմ,  գողացված՝  ապրելու  պարտավորությունից:
Կարդալու,  ինչպես  և  սիրելու  ժամանակը,  լայնացնում  է,  մեծացնում  է  րոպեներից  և  վայրկյաններից  կազմված  ժամանակը:
Եթե  սերը  ստիպված  լինեինք  դիտարկել  ժամանակի  բաշխման  տեսանկյունից,  ո՞վ  կհամարձակվեր  սիրել:  Ո՞վ  ունի  սիրահարված  լինելու  ժամանակ:  Միևնույն  ժամանակ  ինչ-որ  մեկը  երբևէ  հանդիպե՞լ  է  սիրահարվածի,  ով  սիրելու  ժամանակ  չի  գտնում:
Երբեք  կարդալու  ժամանակ  չեմ  ունեցել,  բայց  ոչ  մի  բան,  երբեք  չի  կարողացել  խանգարել  ինձ  դուր  եկած  վեպը  կարդալուն:
ԸՆթերցանությունը  չի  կապվում  հասարակական  կյանքի  ձևաչափի  հետ,  այն,  ինչպես  և  սերը,  կենսակերպ  է:  Հարցն  այն  չէ,  թե  ես  ունեմ  կարդալու  ժամանակ  (  ժամանակ,  որն  ի  դեպ  ոչ  ոք  ինձ  չի  տա),  այլ  այն՝  կնվիրեմ  ես  ինձ  ընթերցող  լինելու  երջանկությունը,  թե  ոչ:

Հեղինակ՝ Դանիել Պենակ

Առաջադրանքներ

• Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր:  Չկա:
• Դուրս բեր կարևոր մտքերը,  մեկնաբանիր:  Կարդալու,  ինչպես  և  սիրելու  ժամանակը,  լայնացնում  է,  մեծացնում  է  րոպեներից  և  վայրկյաններից  կազմված  ժամանակը:
• Ի՞նչ եզրակացության եկար ստեղծագործությունը կարդալիս: Ես հասկացա, որ կարդալոը համար մենք պետք է ժամանակ գտնենք:
• Բացատրի՛ր վենագիրը։ Վերնագիրն ինկատի ունի, որ պետք չէ քեզ մեկը հրամայի կարդալը, դու պետք է ուզես կարդալը ինքնուրույն:
• Խորհուրդ տուր պատմվածքի գլխավոր հերոսին: Ես նրան խորհուրդ կտաի, որ նա խորձեր կարդալը տեղավորել նրա ժամանակի մեջ: Եթե նա դպրոցական երեխա է, ես նրան կխնդրեի գար տուն, մեկ ժամում աներ գնայինը և սկեր կարդալի, այդպիսով նա մեկ շաբաթում կկարդար նրա գիրքը: Եթե նա արդեմ մեծ մարդ է ես նրան կասեի, որ նա նրա գործից հետո հանգստանար,հաց ուտեր, և սկեր կարդալ: Կարդալը իրոք լավ բան է, բայց ոչ բոլորն են սիրում կարդալ որովհետև նրանց ասում դա անել դպրոցում: Եվ վորջինը, եթե նա ծեր պապիկ եր ես նրան կասեի, որ նա չկարդար որովհեև աչքերը կցավան:

48.Տրված բառերից տեղ ցույց տվող ածանցների օգնությամբ նոր բառե´ր կազմիր: Գրի´ր գործածված ածանցները:

Հիվանդ. ծաղիկ. մուկ. հայ. նիստ, այբուբեն. դաս. դպիր, դարբին, հյուր. զորք. ռուս. գործ. բրուտ. կույս. հույն,.ուզբեկ. հնդիկ, թուփ, ծիրանի, ավազ:

Ծիրանենի,Հնդկաստան,Ուզբեկիստան,Հունաստան,դասարան,դարբնոց,հիվանդանոց,ծաղկանով,հյուրանոց,գործարան,Ռուսաստան:

51.   Տրված գոյականներից ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել  հարցին պատասխանող բառեր (բայեր) կազմիր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծիր:

ա) Ամպ-ամպել. ծաղիկ-ծաղկել. վար-վարել. կար-կարել. unւգ-սուգել. երգ-երգել. ժողով-ժողովել. օճառ-օճառել:

բ) Գող-գողանալ. վախ-վախենալ, քար-քարանալ, մահ-մահանալ, մանուկ-մանկանալ, Էջ (իջ)-???, մայր-մայրանալ:

59. Տրված տրմատներով ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել հարցին պատասխանող բայեր կազմի´ր և դրանց մեջ բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի´ր:

Նստ-նստել, սահ-սահել, վազ-վազել, կարդ-կարդալ, խաղ-խաղալ, տես-տեսնել,  հագ-հագնել, փախ-փախչել, սառ-սառչել, թռ-թռչել, կպ-կպչել:

64. Տրված  բառերի իմաստները արտահայտի´ր բառակապակցություններով:

Օրինակ՝ դարավերջ — դարի վերջը,

աշխատասենյակ — աշխատելու համար նախատեսված սենյակ:

Գառնարած-գառներ արածող, բարեսիրտ-բարի սիրտ ունեցող, չարամիտ-չար մտքերով,  լեռնագագաթ-լեռան գագաթ, արա­գահոս-արագ հոսող, հարթավայր-հարթ վայր, աստղագիտություն-աստղերի գիտություն:

28.11-05.12

Тема для обсуждения :«Доброта , вежливость, дружба» 

Человек – это существо общественное. Он не может жить без других людей. Все мы живем в обществе, среди людей. С одним учимся, с другим  отдыхаем, с третьими – встречаемся в кружке, секции. Мы связаны совместной деятельностью (занятием). И если нас объединяют общие интересы, общее дело, симпатия друг другу, то можно нас назвать товарищами. А высшая степень товарищество – это дружба. 

Вопросы для обсуждения:

• Доброта…Что означает это слово? Это когда человек хорошо себя ведёт, вежливый, не портит окружаюший мир, и не курит.

• Какого человека можно назвать добрым?  Свою однокласницу, Софи.
• Какое доброе дело вы совершали? Делала (делаю) уроки.
• А что такое дружба? Когда два (или больше) человека/людей обшяются, проводят время вместе, вежливы друг к другу итд.
• Как вы думаете, с чего начинается дружба? Со слова «привет»
• Вы все знаете много пословиц о доброте, предлагаю их вспомнить. Я буду произносить начало пословицы, а вы – её продолжение.
• Друзья познаются в беде.
• Крепкую дружбу и топором не разрубиш.
• Дружба и братство дороже богатства.
• Старый друг лучше новых двух.
• Дружба как стекло, разобьеш — не склеиш.
•  Кого можно назвать настоящим другом. Мою однокласницу Софи.
• Как вы думаете, ребята, много ли должно быть у человека настоящих друзей? Да, а то не бось предадут.
• Напишите свои «законы дружбы» У меня нет законов дружбы, если я с кем то дружу то это не моя собственность но единственное что я хочу от реальных друзей, это то чтоб они не раскрывали тайны.
• Что такое вежливость? Это когда человек не хамит другому и уважает его.
• Как проявляется вежливость? Не знаю.
• Можешь ли ты сказать что ты и твои знакомые вежливые? Из моих знакомых самая вежливая это Софи, она очень добрая позитивная, и все её любят за её вежливость.
• Что нужно, чтобы быть вежливым? Не знаю.

exesizes

1. Կարդա’, գրի’ր առակի ասելիքը։ Ասելիքն այն է, որ պետք չէ առանձ մտածելու արագ , ինչ որ բաներ անել, և պետք է ավելի ուշադիր լինել:
2. Վերնագրի’ր առակը։ <<ծտի խորամանկությունը>>

Մի առևտրականի մոտ անազատության մեջ մաշվում էր մի թռչնակ: Մի անգամ առևտրականը պատրաստվում էր մեկնել Հնդկաստան՝ նրա հայրենիք: Թռչնակը խնդրեց, որ իր մասին պատմի ազատ թռչուններին:

Առևտրականն ազնվորեն պատմեց իր գերու մասին ինչ-որ վայրի թռչունի: Նա սատկած ընկավ գետնին: Առևտրականը մտածեց, որ դա իր սիրելի թռչնակի ընկերուհին էր, ու շատ վշտացավ:

Առևտրականը վերադարձավ տուն, ու թռչնակը հարցրեց, թե ինչ նորություն է բերել:

— Ավաղ, ես պատմեցի քո մասին ընկերուհիներիցդ մեկին, ու նա հենց այդ պահին վշտից մահացավ:

Հազիվ էր նա այսքանը ասել, թռչնակը անշնչացած ընկավ վանդակի հատակին:

— Ընկերուհու մահվան մասին լուրը սպանեց նրան,- մտածեց վշտացած առևտրականը:

Նա թռչնակին դուրս հանեց վանդակից ու դրեց պատուհանագոգին: Թռչնակը հենց նույն պահին պատուհանից դուրս թռավ: Նա պատուհանի առաջ թառեց ծառի ճյուղին ու ասաց վաճառականին.

— Անխելք, դա խորհուրդ էր իմ ընկերների կողմից, թե ինչպես վարվեմ, որպեսզի ազատվեմ գերությունից։ Եվ դա ինձ փոխանցվեց քո միջոցով։

Ու թռչնակը թռավ, վերջապես, ազատ:

3.Գործնական աշխատանք. կատարի’ր 24-28-րդ առաջադրանքները։

24․Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա. Ուժ, տարր, ծով, նաև, կույտ, բերդ, շենք: Ուժեր,տարրեր,ծովեր,նաև,կույտեր,բերդեր,շենքեր:

Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ: Ճանապարհներ,գաղտնիքներ,հրաշքներ,մեքենաներ,շրջաններ,շինություններ,նավահանգիստներ:

Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ: Գառներ,դռներ,մատներ,մկներ,թոռներ,լեռներ,բեռներ:

Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր: աստղսր,արկղեր,վագրեր,անգղեր,սանրեր:

Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր: սուզանավեր,դաշտավայրեր,շնագայլեր,հեռագիրներ,լրագրեր,ծովածոցեր:

Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:
Է. Մարդ, կին: Քարտաշներ,գրագրեր,լեռնագործեր,բեռնակիրներ,մարդիկ,կանայք:

25․Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանավերը (լաստանավ) մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
Հարթավայրերը (հարթավայր) գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
Օդերևութաբանները (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշտերի (սառցադաշտ) պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված … (քարակույտ):
Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներից (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ ծովախորշները (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի:

26․Բառակապակցությունն անվանել մեկ բառով:

Օր․՝ յոթ գլխով- յոթգլխանի,․․․

ստրուկի մտքով-ստրուկամիտ, լի և առատ-լիառատ, կյանքի հյութ-կնյանքահյութ, ցավից լլկված-ցավալի, մոլոր մտքով-մոլորամիտ, սուր ընթացող-սուրընթաց, խելքը կորցրած-անխելք, նոր հայտնված-նորահայտ, մենակ ապրող-???, խիստ բարքով-խստաբար, երկար ապրող-երկարակյանք, նոր եկած-անտեղյակ, աչքին հաճելի-անզզվելի:

27․Տրված բարդ բառերի առաջին բաղադրիչները փոխելով՝ ստանալ նոր բառեր:
Բարձրագագաթ — բարձր,գագաթ:
քաղցրաձայն — քաղցր, ձայն:
վսեմաշուք- վսեմ, շուք:
տիրակալ- տեր, պատկանալ:
վճռաբեկ-???:
սառնաղբյուր-  սառը, աղբյուր:
վարկանիշ- վարկ, նիշ
դալկադեմ-դիմաց, դալկ:
ցատկահարթակ-ցատկել, հարթակ:
հոռետես-հոռ, տեսնել:

28․Փակագծերում տրվածներից ընտրեք ճիշտ տարբերակը:
Նվագել (ջութակի վրա, ջութակ), կռվել (թշնամու դեմ, հետ), վերաբերել (հարցին, հարցի մասին), վատ վերաբերվել (ընկերոջը, ընկերոջ հետ), անհանգստանալ (կատարվածով, կատարվածից), մասնակցել (մրցույթին, մրցույթում), հաղթել (մրցույթում, մրցույթին), կասկածել (ընկերոջը, ընկերոջ վրա), համաձայն լինել (առաջարկին, առաջարկի հետ):

Ընտրի՛ր թարգմանության տարբերակներից մեկը, թարգմանի՛ր, տեղադրի՛ր բլոգումդ՝

1. ռուսերենից հայերեն՝ Ժամանակակից առակներ

Հիվանդանոցի նույն սենյակում երկու ծանր հիվանդ է եղել։ Մեկը պառկած էր պատուհանի մոտ, իսկ մյուսի մահճակալը՝ դռան մոտ։ -Ի՞նչ ես տեսնում պատուհանում: — մի անգամ հարցրեց դռան մոտ պառկածը։ — Օ՜ առաջինը հուզվեց. — Ես տեսնում եմ երկինքը, փոքր կենդանիների նմանվող ամպերը, հեռվում՝ լիճն ու անտառը։

Նա ամեն օր պատուհանի մոտ պառկած պատմում էր հարեւանուհուն պատուհանից դուրս կատարվողի մասին։ Նա տեսավ նավակ, ձկնորսների՝ հսկայական որսով, ափին խաղացող երեխաներին, երիտասարդ սիրահարներին՝ ձեռք բռնած ու փայլող աչքերով իրար հառած։ Մինչ նա պատուհանից դուրս դիտում էր այս բոլոր զարմանահրաշ իրադարձությունները, նրա հարևանին տանջում էր ձանձրալի զայրույթը։ Սա արդար չէ, մտածեց նա։ «Ի՞նչ արժանիքների համար է նա դրել պատուհանի մոտ, և ոչ թե ես, և ես տեսնում եմ միայն կլեպ ներկով դուռը, մինչդեռ նա հիանում է պատուհանից բացվող տեսարանով»:

Մի օր, պատուհանի մոտ պառկած, նա սաստիկ հազաց և սկսեց խեղդվել։ Նա մոտեցավ բուժքրոջը կանչելու կոճակին, բայց ուժ չուներ, քանի որ դողում էր հազից։ Հարևանը դիտում էր վարակիչ. Բայց նա չարեց: Որոշ ժամանակ անց առաջինը հանգստացավ ու փռվեց իր դիրքում։

Երբ նրան տարել են, հարեւանը բուժքրոջը խնդրել է իրեն տեղափոխել պատուհանի մոտ։ Բուժքույրը կատարեց հիվանդի խնդրանքը, հարթեց նրա անկողինը, օգնեց պառկել դիմացի մահճակալին և համոզվելով, որ հիվանդը հարմար է, գնաց դեպի դուռը։ Հանկարծ նրան կանգնեցրեց հիվանդի զարմացած բացականչությունը. — Ինչու այդպես! Այս պատուհանը նայում է դատարկ մոխրագույն պատին: Բայց նա, ով մահացավ, ինձ ասաց, որ տեսել է անտառ, լիճ, ամպեր, մարդիկ… Ինչպե՞ս կարող էր այս պատուհանից տեսնել այս ամենը: Բուժքույրը տխուր ժպտաց։ Նա ընդհանրապես ոչինչ չէր տեսնում. ձեր հանգուցյալ հարեւանը կույր էր.